Iğdır Tarihi
Iğdır ili ile ilgili olarak bugüne kadar yapılan çeşitli arkeolojik araştırmalar sonucu, Iğdır bölgesine ilk yerleşen kavim Orta Asya’dan (M.Ö. 4000) tarihinde gelen Hurriler’dir. Asyanik adı altında isimlendirilen bu toplulukla birlikte gelen diğer kavimler önce insanlık açısından önemli olan polan madenleri ve yazıyı keşfetmişlerdir. Iğdır ve civarı Kral Menua (810-785) zamanında Urartular’ın hakimiyetine geçtiği Karakoyunlu ile Taşburun arasındaki Çölegert dolaylarında, Bulakbaşı ve Kazancı Köyleri arasında adı geçen kral adına yazılmış Urartu Kitabeleri’nden anlaşılmaktadır. Iğdır ve çevresinde 200 yıldan fazla hakimiyet süren Urartular zamanında tarım alanında büyük ilerlemeler kaydedilmiş, bir çok kanal ve bentler yapılmıştır. Bu canlanma daha sonra bölgeye gelen saka ve diğer Türk grupları zamanında da devam etmiştir.
Bölge M.Ö. 4. Yüzyılda 200. yılına kadar bağımsız yaşamışsa da bu tarihten itibaren Selefkoslular Devleti’nin hakimiyetine girmiş bu devletin yıkılmasına müteakip küçük Arsaklı Devleti kurulmuş daha sonra bu devletin yıkılması ile (M.S. 439) bölge Sasani hakimiyetine geçmiştir. 646 yılında Müslüman Arapların, 1064 yılında da Selçuklu Birliklerinin hakimiyetine geçmiştir. Bu devirden sonra bir çok Türk Boyu’nun yerleştiği Iğdır ve çevresi Osmanlı Devleti’nin kurucusu olan Kayı’lara da yurt olmuştur. 1239 da Moğollar’ın, 1238-1256 yıllarında Çingizler’in, 1256-1355 yıllarında İlhanlılar’ın, 1357 de Celayırlılar, 1379 da Karakoyunlular’ın egemenliğinde kaldı. Sürmeli Çukuru 1386 ile 1405 yılları arasında Timur’un egemenliğinde Türkmen Beyleri tarafından yönetildi.
Iğdır ili 1406 yılında Karakoyunlular, 1469 yılında Akkoyunluların hakimiyetine girmiş Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan Aras boylarını ve Iğdır Ovasını kendisine kışlak merkezi yapmıştır. Akkoyunluları yıkan Şah İsmail (1502) Safavi Devletini kurmuş ve bölgedeki Türkmenleri kendisine bağlamıştır. 1514 de Yavuz Sultan Selim Çaldıran savaşında Şah İsmail’i yenince bütün Doğu Anadolu ile birlikte Aras Havzası da Osmanlı Yönetimine bağlanmıştır. Osmanlıların 1583 de Revan ( Erivan) ı almalarından sonra Tuzluca, Iğdır ve Aralık ilçelerinin yönetimi “Aralık Kazası” adıyla Revan Eyaletine bağlanmıştır.
İranlılar ile olan mücadeleler sonunda imzalanan 1736 tarihli İstanbul antlaşması ile Revan eyaleti ile birlikte Sürmeli Çukuru İran’a bırakılmıştır. Daha sonra bölgede yayılmacı politika takip eden Ruslar tarafından Revan Hanlığını yıkarak (1827) burada “Sürmarin Üzeydi” (Sürmeli Sancağı) adıyla bir yönetim bölgesi kurularak 1917’ye kadar yönetmişlerdir.
Iğdır adını, Oğuz Kağan’ın en küçük oğlu Deniz Alphan’ın en büyük oğlu IĞDIR Bey’den almıştır.
Ermeni işgalinde bulunan ilimiz Kazım Karabekir komutasındaki ordu tarafından 14 Kasım 1920 tarihinde kurtarılarak anavatan topraklarına katılmıştır.
3 Haziran 1992 tarih ve 21247 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 3806 sayılı kanunla da “İl” yapılmıştır. Aynı kanunla Karakoyunlu beldesi de “İlçe” statüsüne kavuşturularak Aralık ve Tuzluca İlçeleriyle birlikte Iğdır İline bağlanmıştır.
